Vücuttaki bütün eklemleri etkileyebilen romatizmada en çok dizler, parmaklar ve kalçalar tutulabiliyor. Kadınlarda erkeklere oranla romatizmaya yakalanma ihtimali daha fazla. Romatizmada kaplıca tedavisi, vücut direncini artırıp genel durumu düzeltebiliyor. Uzmanlar, hekim kontrolünde gerekirse fizik tedaviyle birlikte kaplıca tedavisinin etkili olacağına dikkat çekiyor.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanları, hastanın yaşam kalitesini düşüren romatizma ile ilgili önemli bilgiler paylaşıyor.
Romatizmanın 100’den fazla çeşidi var
Romatizma kelimesinin Yunanca "rheuma" kökünden geldiğini ifade eden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanları, “Bu kelime "akma" yani "hareket"i ifade eder. Romatizma oldukça genel bir terimdir ve kemik, kas ve eklemlerin etrafındaki ağrı, bunun yanı sıra şişlik, kızarıklık, ısı artışı ya da hareket kısıtlılığını ifade etmek için kullanılır. Romatizma deyince tek bir hastalık değil, bazıları sık bazıları ise oldukça nadir görülen 100’den fazla hastalıktır. Artritin kelime anlamı vücuttaki bir veya daha fazla eklemde görülen yangı, değişik sebeplerle görülen eklem harabiyetidir” diyor.
Yaşlandıkça zedelenme kolaylaşıyor
Romatizmanın genel sebebinin eklemlerin aşınması ve yıpranması olduğunu ifade eden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanları “Eklemler bir kemiği diğerine bağlayan, kemiklerin serbestçe hareket edebilmelerine izin veren yapılardır. Kemiklerin son bölümünde eklemler kıkırdak olarak adlandırılan sert, lastik kıvamında bir materyal ile örtülmüşlerdir. Biz yaşlandıkça bu eklem kıkırdağı sık kullanmaya bağlı veya yaralanmalardan sonra daha kolay zedelenebilir hale gelir. Oluşan bu zayıflık, bağışıklık sisteminin o kısımları hedef almasına sebep olur. Uzun zamanda diğer dokular da bu durumdan etkilenebilir. Ancak genel olarak en çok etkilenen kısımlar eklemlerdir. Bu duruma neden olan etkenleri tam olarak bilmemektedir. Bazı araştırmacılar virüs veya bakteri ile birlikte enfeksiyon oluşması ve hastalığı tetiklediğini savunmaktadır. Romatizma ağrılarının asıl sebebi bağışıklık sisteminin, sağlıklı dokulara karşı (otoimmün) saldırıya geçmesidir” diyor.
Romatizmada bu bulgulara dikkat!
Artrit ve romatizmada bulguların büyük oranda kişinin sahip olduğu artrit veya romatizmanın çeşidine bağlı olarak değiştiğine dikkat çeken Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanları, “Bununla beraber genellikle aşağıdaki bulgular sizin artrit veya romatizmaya sahip olduğunuzu düşündürebilir” diyerek bunları şöyle sıralalıyor;
“Bir veya daha fazla eklemde şişlik,
Eklemler etrafında katılık,
Eklemlerde kızarıklık ve sıcaklık artışı,
Eklemlerde sürekli veya tekrarlayan ağrı
Eklemi hareket ettirmede veya kullanmada zorluk.”
En çok dizler tutuluyor
Romatizmada vücuttaki herhangi bir eklem etkilenebileceği gibi en çok dizler, parmaklar ve kalçaların tutulduğunu belirten uzmanlar, “Eğer romatoid artritiniz var ise hafif derecede ateş, iştah kaybı ve halsizliğiniz de olabilir. Artrit bulguları sabahları, bazen soğuk ve nemli havalarda kötüleşmeye meyillidir” uyarısında bulunuyor.
Kadınlarda görülme ihtimali fazla
Romatizmanın herkesi her yaşta etkileyebildiğini, bununla beraber kadınlarda erkeklere göre bu hastalıklara yakalanma ihtimalinin daha fazla. Hem sedanter yani kas eklemlerini çok az kullananlar, hem de eklemlerini aşırı derecede kullananlar kas-eklem hastalığı yönünden risk altındadır.
Romatizmanın iki tipi var
Temel olarak iltihaplı ve iltihapsız olmak üzere iki tip romatizma olduğunu belirten Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanları, iltihabi olanların da üçe ayrıldığını ifade ederek şu bilgileri veriyor;
“Mikropların eklemde oturmasıyla ortaya çıkan mikrobik romatizmalar: Stafilokok, streptokok ve tüberküloz basili gibi çeşitli mikroplar bu romatizmaya neden olur.
Bağışıklık sisteminin bozuk oluşu sonucu gelişen mikropsuz iltihap: Bu tip iltihabın neden olduğu romatizmaların en önemlileri romatoid artrit (RA), ankilozan spondilit (AS) ve yaygın bağ doku iltihabı yapan hastalıklar kollajen hastalıklardır. Bu son grubun en iyi bilinen örneği de sistemik lupus eritematozus (SLE)'dir.
Diğer bir iltihap tipi de; başta ürik asit olmak üzere diğer kristallerin eklemlerde ve çeşitli dokularda oturarak yaptığı tahriş sonucu ortaya çıkan iltihaptır. Gut ve yalancı gut hastalığında bu tip iltihap vardır.”
İltihaplı olmayan romatizma: Kireçlenme
İltihabi olmayan romatizmaların en önemlisinin artroz ya da kireçlenmedir. Artrozda eklemde iltihap yoktur. Buna karşılık aşınma vardır. Eklemin içindeki kıkırdak incelir ve kaybolur, eklemlerin kenarlarında kemik çıkıntıları oluşur. Travmalar (kaza, darbe) mekanik nedenler, metabolik ve psikolojik bozukluklar iltihabı olmayan romatizmaların en önemli nedenleridir.
Her mevsim görülebilir
Artrit bulgularının sabahları, bazen soğuk ve nemli havalarda kötüleşmeye meyillidir. Ancak her mevsim ve coğrafyada görülebilir. Genellikle alevlenme ve iyileşme dönemleri ile giderler. Hem sıcak hem soğuk tedavi hastalıkta hastanın evresine göre kullanılabilir.
Hekime danışılmalı
Romatizma hastalarının akut alevli esnada soğuk, kronik evrede sıcak tedavisinden fayda gördüklerini ifade eden Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanları, hekimin değerlendirmesinin esas olduğunu söyleyerek “Romatizmal hastalıklarda sıcak tedavisi, güneş ışını sayesinde D vitamini vücutta yapımını sağlayabilir ve hastayı psikolojik olarak olumlu etkiler. Gene de öncelikle hekime danışılması doğrudur” diye konuşuyor.
Kaplıca tedavisi fizik tedaviyle etkili
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanları, sıcak kaplıcalar ya da termal suların tedavideki yeri hakkında da şu bilgileri veriyor: “Sıcak, madensel yeraltı sularının tedavi edici etkilerden banyo veya kısmi banyo şeklinde yararlanılmasına kaplıca tedavisi veya balneoterapi denir. Kaplıca tedavisi, vücut direncini artırabilir, genel durumu düzeltebilir, hastanın şikâyetlerini azaltıp hastanın bazı bulgularını ortadan kaldırabilir, kalıcı hasarları önleyebilir. Hekim kontrolünde gerekirse fizik tedaviyle birlikte kaplıca tedavisi etkilidir”
