Dünyada her sekiz kişiden birinin ölümünden sorumlu olan Hipertansiyon, ülkemizde hızla artış gösteriyor. Hipertansiyon genellikle belirgin semptomlar oluşturmadığı için "sessiz katil" olarak adlandırılır. İşte hipertansiyonun nedenleri, risk faktörleri ve tedavi seçenekleri:
En sık görülen kronik bir hastalık olan hipertansiyon, küresel bir halk sağlığı sorunu olarak hayatımızdaki yerini koruyan Hipertanyonun nedenleri ise şu şekilde
Esansiyel hipertansiyon: Bu, hipertansiyonun en yaygın formudur ve altta yatan belirli bir nedeni olmadan ortaya çıkar. Genetik faktörler, yaş, beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite seviyesi, stres ve obezite gibi çeşitli faktörler esansiyel hipertansiyonu etkileyebilir.
Sekonder hipertansiyon: Sekonder hipertansiyon, başka bir sağlık sorunu veya durumun bir sonucu olarak ortaya çıkar. Böbrek hastalığı, hormonal dengesizlikler (tiroid problemleri, böbrek üstü bezlerinin hastalıkları), damar hastalıkları, ilaçlar veya bazı tıbbi durumlar sekonder hipertansiyona yol açabilir.
Risk faktörleri Nelerdir
Aile öyküsü: Ailede hipertansiyon öyküsü olan bireylerde hipertansiyon gelişme riski daha yüksektir.
Yaş: Yaş ilerledikçe hipertansiyon riski artar.
Obezite: Fazla kilolu veya obez olmak, kan basıncını artırabilir.
Fiziksel aktivite eksikliği: Düzenli egzersiz yapmamak hipertansiyon riskini artırır.
Tuz ve sodyum alımı: Yüksek tuzlu diyet ve yüksek sodyum alımı hipertansiyonu tetikleyebilir.
Alkol tüketimi: Aşırı alkol tüketimi kan basıncını yükseltebilir.
Sigara içme: Sigara içmek damarları daraltarak kan basıncını artırabilir.
Stres: Kronik stres hipertansiyon riskini artırabilir.
Hipartansiyon Nasıl Tedavi Edilir
Hipertansiyon tedavisi, kan basıncını kontrol altına almayı ve uzun vadeli komplikasyonları önlemeyi hedefler. Tedavi genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisinden oluşur. İşte hipertansiyon tedavisinde kullanılan bazı seçenekler:
Yaşam tarzı değişiklikleri:
- Sağlıklı beslenme: DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) diyeti gibi düşük tuz, yüksek lifli yiyeceklerle zenginleştirilmiş bir diyet takip etmek önemlidir. Potasyum açısından zengin gıdalar (muz, patates, ıspanak vb.) tercih edilmelidir.
- Tuz alımının azaltılması: Tuz tüketimini azaltmak için işlenmiş gıdalar ve tuzlu atıştırmalıklardan kaçınılmalıdır.
- Fiziksel aktivite: Düzenli olarak egzersiz yapmak, kan basıncını düşürebilir. Haftada en az 150 dakika orta şiddette aerobik aktivite veya 75 dakika yoğun aerobik aktivite hedeflenmelidir.
- Alkol ve sigara kullanımının sınırlanması: Alkol tüketimini sınırlamak ve sigarayı bırakmak, hipertansiyon kontrolünü destekler.
- Kilonun kontrol altına alınması: İdeal vücut ağırlığının korunması veya kilo verme, kan basıncını düşürebilir.
İlaç tedavisi:
- Hipertansiyonun şiddeti ve hastanın risk faktörleri göz önüne alınarak, doktor reçeteli ilaçlar önerebilir. Bu ilaçlar genellikle kan basıncını düşürmeye yardımcı olur ve damarları genişletir.
- ACE inhibitörleri, beta blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, diüretikler ve anjiotensin reseptör blokerleri gibi farklı ilaç sınıfları kullanılabilir. Her hasta için en uygun ilaç veya kombinasyonu belirlemek için doktorla görüşmek önemlidir.
Takip ve düzenli kontroller:
- Hipertansiyon tedavisinde düzenli kontroller ve takip önemlidir. Kan basıncı düzeyi izlenmeli ve ilaç dozları gerektiğinde ayarlanmalıdır.
- Doktorunuzun belirlediği randevulara düzenli olarak katılmak ve tansiyonunuzu evde düzenli olarak ölçmek, tedaviyi etkili bir şekilde yönetmeye yardımcı olur.
Hipertansiyon tedavisi, her bireyin durumuna ve tıbbi geçmişine göre özelleştirilmelidir.
